شكل ظاهري تخم مرغ : شكل و وضع ظاهري تخم مرغ در درصد جوجه شدن تاثير دارد . لذا در موقع جوجه كشي بايستي به نكات زير توجه شود :

1- تخم مرغهاي جوجه كشي نبايد خيلي بزرگ يا كوچك باشند .

2-  براي جوجه كشي، تخم هائي كه وزن آنها حدود 50 تا 60 گرم است بايستي انتخاب شوند. (بلدرچین 10 تا 12 گرم) . البته در نژادهاي سنگين، وزن تخم مرغ جوجه كشي حدود 64 تا 68 گرم توصيه مي شود . اگر تخم مرغ ها يكنواخت نباشند باعث مي شود كه جوجه هائي كه توليد مي شوند بزرگ و كوچك بوده بطوري كه بعداً از لحاظ پرورش و تغذيه با اشكالاتي روبرو خواهد شد .

3-  تخم مرغ هاي جوجه كشي بايستي قالب طبيعي داشته باشند . از بكاربردن تخم مرغها با شكل غير طبيعي (كشيده ، گرد و موج دار) بايد اجتناب شود. اين كار بيشتر به خاطر به نژادي صورت مي گيرد زيرا جوجه ها حاصل از تخم مرغهاي غير طبيعي بعداً تخم مرغهايي با شكل غير طبيعي توليد خواهند نمود .

4- تخم مرغهاي جوجه كشي اگر با فضولات آلوده شوند باعث فساد تخم مرغ و از بين رفتن جنين مي گردد و از طرف ديگر منبع آلودگي در ماشين خواهد بود و تخم مرغهاي تميز را به فساد مي كشاند ، لذا بهتر است از تخم مرغهاي كثيف براي جوجه كشي استفاده نشود، بين محققين از نظر شستشوي تخم مرغها اختلاف نظر وجود دارد .

 5-  تخم مرغهائي كه داراي پوسته بسيار نازك و يا ضخيم هستند براي جوجه كشي مناسب نيستند، زيرا اگر پوسته نازك باشد تبخير آب بيشتر خواهد بود و درصد جوجه در آوري كاهش مي يابد و از طرف ديگر اين گونه تخم مرغها كلسيم كافي براي رشد جنين را تامين نمي كنند . تخم مرغهائي كه پوسته ضخيم دارند كار خروج جوجه را مشكل مي كنند. و جوجه به خوبي قادر نيست كه آنها را سوراخ كند .

6 - استفاده از تخم مرغهاي پوسته شكسته يا آنهايي كه داراي منافذ بيش از اندازه هستند براي جوجه كشي توصيه نمي شود زيرا ميزان تبخير از اينگونه تخم مرغها بيشتر است .

7 - كيفيت داخلي تخم مرغ در ميزان جوجه دهي تاثير دارد . تخم مرغهايي كه درصد سفيد غليظ آنها بيشتر و يا زرده آنها رنگي تر است درصد جوجه درآوري بيشتري دارند زيرا اينگونه تخم مرغها عناصر غذايي بيشتري براي جنين همراه دارند .

انبار و نگهداری تخم مرغ های نطفه دار:

برای نگهداری تخم مرغ های نطفه دار نباید از یخچال استفاده کرد. تخم مرغ ، دارای مادهء غذایی و رطوبت لازم است. اگر در وضع نامناسب نگهداری شود، ماده غذایی آن فاسد می شود و جنین از بین می رود. بهترین دما برای نگهداری تخم مرغ های جوجه کشی16تا20 درجه سانتی گراد بوده ومدت زمان ذخیره و نگهداری نباید از 3 تا 7 روز بیشتر شود. براي جلوگيري از آلودگي تخم مرغها بهتر است دفعات جمع آوري تخم مرغ از آشيانه را بالا برد و روزي چند بار تخم مرغها را جمع آوري كرد. بهترین مقدار رطوبت نیز بین 50 تا 55 درجه می باشد.

تمیز کردن و ضد عفونی تخم مرغ های نطفه دار:

تخم مرغهاي جوجه كشي را نبايد شستشو داد (در پوسته تخم مرغ، بین 6000 تا 18000سوراخ ریز وجود دارد. بیشتر این سوراخ ها با لایه ای که به طور طبیعی روی پوسته وجود دارد ، پوشیده شده اند. این لایه ها ، در اثر شستشو از بین می روند و سوراخ های پوسته باز می شوند. در این حالت ، میکروب ها به راحتی وارد تخم مرغ می شوند. البته مي توان تخم مرغها را با برس بدون اينكه مرطوب شوند تميز كرد. بنا بر این در جوجه کشی هرگز از تخم مرغ های شسته شده استفاده نکنیم.

برای ضدعفونی تخم مرغ ها قراردادن آنها به مدت 20 دقیقه در اتاقک گاز فرمالین کفایت میکند. برای این امر از ذغال ها سوزاندنی فرمالین (طبق دستورالعمل شرکت تولید کننده ) می توان استفاده کرد.